Fizyoterapi ve rehabilitasyon eski zamanlardan beri en sık kullanılan tedavi yöntemi olmuÅŸtur. ÇeÅŸitli hastalıklar ve sakatlıklara baÄŸlı olarak bireylerde geliÅŸen fonksiyon bozukluklarında temel tedavi yöntemlerinden biri olarak uygulanır. Hipokrat yaralanmalara baÄŸlı iÅŸlev bozukluklarında masaj teknikleri kullanarak iyileÅŸtirme saÄŸlamayı hedeflemiÅŸtir. 

Fizyoterapi nedir?

Fizyoterapi, Dünya Fizik Tedavi Konfederasyonu'na göre bireylerin yaÅŸam süreleri boyunca maksimum hareket kabiliyetlerini korumak, geliÅŸtirmek ve yenilemekten sorumlu saÄŸlık bilim alanı olarak tanımlanmaktadır. Ä°nsanların kuvvet, hareket ve genel iyilik hallerinin korunması, maksimum hale getirilmesi ya da yenilenmesinde yardımcı olan bir saÄŸlık bilimidir. Fizyoterapi ve fiziksel terapi aynı anlama gelen kelimelerdir. Fiziksel yöntemler kullanılarak hareket kabiliyetini iyileÅŸtirmek, düzeltmek amaçlanmaktadır.  

Fizyoterapi kimler tarafından uygulanır?

Fizyoterapi fizyoterapistler tarafından uygulanır. Fizyoterapistler, 4 yıllık SaÄŸlık Bilimleri Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü'nden lisans diploması alarak fizyoterapist olarak çalışmaya hak kazanırlar. Halk arasında sıklıkla kafa karıştırıcı durumlardan biri olarak ortaya çıkan ÅŸey; Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanları ile fizyoterapistler arasındaki farktır. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanlığı bir tıbbi bilim dalıdır. Bu kiÅŸiler öncelikle 6 sene tıp eÄŸitimi görmekte daha sonra tıp alanında Uzmanlık Sınavı (TUS)'u kazanarak 5 sene ihtisas yapmak suretiyle Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı olmaya hak kazanmaktadırlar. Basitçe özetleyecek olursak; Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanları hastaları deÄŸerlendirip, hangi tedavi yöntemine ihtiyaç olduÄŸunu, fizyoterapi uygulanacaksa hangi fizyoterapi yönteminin uygulanacağına karar verir, fizyoterapistler de bu yöntemleri uygulamaktan sorumludur. 

Fizyoterapi ne iÅŸ yapar?

Nörolojik, nöroÅŸirujikal, ortopedik, romatolojik, kas veya iskelet sistemini ilgilendiren bir hastalığa sahip olan bireylerin hareket kabiliyetlerinin iyileÅŸtirilmesinde, aÄŸrının azaltılmasında hayatlarının bir döneminde muhakkak fizyoterapiye ihtiyaç geliÅŸir. 

• Tam felç geçiren vücudunun belli bir bölgesini hiç bir ÅŸekilde hareket ettiremeyen hastaların eklemlerinde kontraktür geliÅŸmesini engellemek için pasif egzersizler, kısmi felç geçiren hastaların kaybettikleri hareket gücünü tekrar kazanabilmeleri için aktif egzersizler fizyoterapistler tarafından yaptırılır.
• Omurilik yaralanmalarına baÄŸlı felç durumlarında, omurilik tümörleri ya da sinir sistemini tutan hastalıklara baÄŸlı geliÅŸen aÄŸrıyı saÄŸaltabilme ya da geliÅŸen kuvvet kaybını düzeltmede,
• Spor yaralanmalarına baÄŸlı olarak geliÅŸen eklem, kas zedelenmeleri, kırık veya direk yaralanmaların tedavisi sonrasında kas veya eklem hareketlerinin rehabilitasyonunda,
• Romatoid artrit, ankilozan spondilit, osteoporoz, dejeneratif eklem hastalığı gibi romatolojik hastalıklara sahip hastaların aÄŸrı saÄŸaltımında,
• Günümüzde strese baÄŸlı olarak oldukça yaygın görülen özellikle kadınlarda ortaya çıkan fibromiyalji ve miyofasiyal aÄŸrı sendromuna baÄŸlı geliÅŸen aÄŸrı, hareket kısıtlılıklarının giderilmesinde  ve dolayısıyla hastaların hayat kalitelerinin arttırılmasında,
• Bel ve boyun fıtığına sahip hastaların aÄŸrı tedavisinde, operasyon sonrasında günlük aktivitelere daha hızlı bir ÅŸekilde dönülmesi için rehabilitasyonda, fıtığa baÄŸlı uzuvlarda kuvvet kaybı geliÅŸen hastalarda kuvvet kaybının düzeltilmesinde,
• Boyun kaslarındaki aÄŸrılardan kaynaklı baÅŸ aÄŸrıları tedavisinde, akut kas spasmlarına baÄŸlı aÄŸrıların saÄŸaltımında,
• Ellerde uyuÅŸmalarla seyreden karpal tünel sendromunun cerrahi harici tedavisinde,
• Alçı ile iyileÅŸtirilen kırık ve çıkıkların sonrasında ortaya çıkan eklem hareket açıklığının tekrar kazanılmasında, uzuvların ve eklemlerin eski normal fonksiyonlarının kazanılması için
• Ortopedik ameliyatlar sonrasında geliÅŸebilecek sinir hasarlarına baÄŸlı olarak geliÅŸebilecek hareket bozukluklarının tedavisinde, çeÅŸitli fizyoterapi yöntemleri kullanılır. Bu hastaların öncelikli olarak Fizik Tedavi Uzmanları tarafından deÄŸerlendirilmesi, gerekli ve uygun olan fizyoterapi yöntemlerinin ve hastanın kaç seans fizyoterapiye ihtiyacı olduÄŸunun belirlenmesi gereklidir. Belirlenen yöntemler hastalara fizyoterapistler tarafından uygulanır. 

Fizyoterapi çeÅŸitleri nelerdir?

Günümüzde tanımlanmış bir çok fizyoterapi ve rehabilitasyon yöntemi mevcuttur. Her hastanın bireysel ihtiyacına göre bu yöntemlerin hangisinin iÅŸe yarayacağı Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hekimi tarafından belirlenir ve fizyoterapistler tarafından uygulanır. Bu uygulamalar genelde seanslar halinde yapılmalıdır. 

Egzersiz: Egzersiz en sık kullanılan, kas ve iskelet sisteminin güçlendirilmesi amaçlanan fizyoterapi ÅŸeklidir. Felç geçiren hastalarda çalışmayan uzuvların hareket kabiliyetinin arttırılması, total hareket kaybı varsa kontraktür geliÅŸmesini engellemek için, kırık ve alçı uygulamalarından sonra eklem açıklığı kısıtlanmasını düzeltilmesinde, çeÅŸitli sinirsel ya da kas hastalıklarında geliÅŸen kas dokusunun zayıflıklarında dokuları kuvvetlendirmek için egzersiz yöntemi kullanılır. Aktif ya da pasif olarak kas grupları manuel ya da egzersiz aletleriyle kas grupları temel alınarak programlı olarak çalıştırılır. DuruÅŸ bozukluklarına baÄŸlı aÄŸrıların giderilmesi için de kasları kuvvetlendirmede yönelik olarak egzersiz yöntemleri kullanılır. 

Termoterapi: Isı ile tedavi anlamına gelen termoterapi fizik tedavi uygulamalarında sık uygulanan yöntemlerden biridir. Özellikle aÄŸrılı bölgelerde yüzeysel ya da derin ısı uygulamaları sıcak su, termal paketler, kısa dalgalı radyasyon, yüksek frekanslı elektrik akımları, ultrasound ya da mikrodalga, kızılötesi ışınlar, güneÅŸ ışınları ya da parafin banyosu kullanılarak dokuların ısıtılması prensibine dayanır. Isının dokulardaki aÄŸrıyı giderici özelliÄŸinin yanısıra ödem çözücü, kan akımını ve sinir iletim hızını arttırıcı etkilerinin yanı sıra kollagen yapımını arttırma ve tendon büyüme hızını arttırma gibi etkileri de mevcuttur. 

Manuel Terapi: Manuel tedavi aslında Hipokrat'tan beri uygulanan masaj ile çok benzer özellikler taşımaktadır. Herhangi bir alet, ısı ya da ışın kaynağı olmadan direkt ellerle uygulanan tedavi yöntemidir. Manuel terapi aÄŸrıları azaltmak, dolaşım hızını arttırmak ve kas spazmını engellemek için uygulanır. 

Elektroterapi: Elektroterapi de alçak ya da yüksek voltajlı elektrik akımı kullanılarak, aÄŸrıyı ortadan kaldırmak planlanır. Ayrıca sinir hasarı geliÅŸen dokularda elektrik akımıyla sinir iyileÅŸmesinin uyarılması ve hızlandırılması da elektroterapinin kullanım alanlarının içerisindedir. Elektrik akımı uygulanan bölgelerde ödemi azaltır ve kan dolaşımını arttırır.

Fototerapi: Lazer ve UV ışınlarının saÄŸlıksız bölgelere uygulanmasıyla yapılan bir tedavi yöntemidir. Aslında en sık kullanıldığı alan yenidoÄŸan döneminde ortaya çıkan sarılık tedavisi olmakla birlikte derin dokularda ısı artışı hedeflenerek fizyoterapi yöntemi olarak da kullanılabilmektedir. 

Hidroterapi: Su ile yapılan tüm fizyoterapi yöntemleri bu gruba girer. Suyun iyileÅŸtirici gücü kadim zamanlardan beri bilinmektedir. Sıcak su küveti, kontrast banyo uygulamaları, kaplıcalarda sıcak su tedavileri hidroterapi yöntemleri arasındadır. Girdap banyosu olarak tanımlanan whirlpool uygulamaları hızla sirküle eden suyun içine ekstremitelerin batırıldığı lokal banyolardır. Suyun hem ısı etkisinden hem de hidrostatik basıncın uyarıcı etkisinden faydalanılır. Dokularda yara dokusu geliÅŸimini azalttığı, vazodilatasyona sebep olduÄŸu, deri reseptörlerine bası etkisiyle aÄŸrıyı azalttığı, iyileÅŸmeyi arttırdığı düÅŸünülmektedir. 

Mekanoterapi: ÇeÅŸitli aletler kullanılarak bel ve boyun çekme hareketlerinin yanı sıra baskı, traksiyon ve manipülasyonların uygulandığı fizik tedavi yöntemidir.

Kriyoterapi: Son yıllarda çok popüler hale gelen kriyoterapi yöntemi aÄŸrılı bölgeye uygulanan soÄŸuk su paketi, buz torbası, sprey, sıvı nitrojen ve soÄŸuk kompresler ile uygulanan bir fizyoterapi türüdür. Halk arasında dondurma olarak da tanımlanan bu yöntemle derin dokuların soÄŸutulmasıyla hücresel metabolizma azaltılır, kan dolaşımının ve baÄŸ dokusu iyileÅŸmesinin artışı planlanır.  

Kas, iskelet ve sinir sisteminin bir çok hastalığında kullanılan fizyoterapi ve rehabilitasyon saÄŸlık bilimleri alanının en vazgeçilmez tedavi yöntemlerinden biridir. Fizyoterapiye ihtiyaç duyduÄŸunuzu düÅŸünüyorsanız bir Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon hekiminden randevu almayı ihmal etmeyiniz. SaÄŸlıklı, aÄŸrısız günler dileriz.